State Operations Opt-in per 1 juni 2022

De EU opt-in voor State Operators per 1 juni 2022 van kracht met uitzondering van Brandweer, Douane en Politie. Wie zijn State Operators en wat betekent deze opt-in voor hen? Dat lees je hier.

Van de Politie, Brandweer, Douane, Kustwacht en Defensie weet iedereen dat ze ‘State Operator zijn, want dat was volgens ICAO al vastgesteld, maar zijn het er meer? Het antwoord is ja. Ook  andere ‘overheidsgerelateerde’ vliegorganisaties zoals Omgevingdienst, Waterschap, Rijkswaterstaat, ILT, NVWA, Provincie en Gemeente zijn ook een ‘State Operator’

Wie zijn State Operator?

State Operators zijn overheidsdiensten die met drones vliegen. Tot 2018 waren dat enkel volgens ICAO gedefinieerde organisaties als Defensie, Politie, Brandweer, Kustwacht en Douane. Vanaf 4 juli 2018 is de verordening 2018/1139 van kracht waarin een bredere definitie gehanteerd is voor diensten die vrijgesteld kunnen worden van de EU regelgeving. (lid 6 van de “VERORDENING (EU) 2018/1139 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD” van 4 juli 2018):

De Basic Regulation sluit in artikel 2 lid 3 luchtvaartuigen uit die gebruikt worden voor militaire, douane-, politie-, opsporings- en reddings-, brandbestrijdings-, grenscontrole-, kustbewakings- of soortgelijke activiteiten of diensten onder het toezicht en de verantwoordelijkheid van een lidstaat.

Operators die deze taken namens de overheid uitvoeren, voeren dus State Operations uit. In theorie zijn dat meer dan vierhonderd organisaties in Nederland. Zij vliegen in principe onder nationale wetgeving, tenzij de Nederlandse overheid besluit om voor een of meerdere diensten of activiteiten bepaalde EU artikelen juist wel van toepassing te verklaren (zogenaamde opt-in).

Traject keuze State Operations

In opdracht van Rijkswaterstaat faciliteerde Droneconsultancy een traject van zes maanden met de bovengenoemde partijen en het Ministerie van Infrastructuur en Waterschap wat resulteerde in de notitie: ‘State Operations versie 1.0’.

De strekking van de notitie is dat Nederlandse staatsgerelateerde organisaties die sinds 2018 formeel ‘State Operations’ uitvoeren en daarmee State Operator zijn, een keuze kregen:
1. UAS blijven vliegen onder de NL regelgeving (Roabl) onder de noemer ‘State Operations’.
2. Opt-in van (gedeelten van) de EU droneregelgeving (of een overeenkomstige toepassingverklaring).

De voornaamste conclusie uit het gezamenlijke traject is dat de meeste drone-operaties van State Operators onder EU regelgeving gevlogen kunnen worden. Het is daarnaast ook heel onhandig om twee regimes te houden qua regelgeving. Voor Douane, Brandweer en Politie ligt overzetten iets genuanceerder. Deze conclusies zijn overgenomen door het Ministerie.

In praktijk betekent dit dat sommige staatsoperators alsnog zullen overschakelen naar Europa, terwijl ze begin 2021 te horen kregen dat ze nog onder het oude ROC/ROC-light regime bleven vallen. Anderen, die al bezig waren met de Europese regelgeving en op dit moment ‘formeel gezien’ illegaal vliegen omdat ze State Operator zijn, (en dus zouden moeten voldoen aan Nationale wetgeving), zullen vanaf 1 juni 2022 ‘gewoon ‘in de Open en Specific categorie kunnen vliegen.

Wanneer en hoe kunnen State Operators een opt-in aanvragen?

Ron van de Leijgraaf van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, meldde begin maart ’22 uit te gaan van opt-in (EU regels dus) per 1 april 2022. Dat is uiteindelijk 1 juni 2022 geworden met een overgangsperiode tot 1 september. Het MinienW publiceerde de Opt-in in de Staatscourant en deze is ook hier van onze site te downloaden. Parallel wordt ook EASA geïnformeerd. Helaas is door drukte, onderbezetting, door nieuwe inzichten en uitvoeringsproblemen enige vertraging ontstaan.

Bestaande State Operator ROC houders zoals Waterschap Aa en Maas en Omgevingsdienst IJmond kregen momenteel uitstel voor de omzetting van ROC naar de EU. Nieuwe State Operators mogen nu aanvraag doen voor een exploitatievergunning (Operational Authorisation (OA)) op basis van de Opt-in voor het vliegen in de Specific category. Voor de State Operators die heimelijk willen vliegen volgt een aanvullend traject omdat dit echt wat grondiger doorgesproken en afgewogen moet worden. De verwachting is dat zij per april 2023 ook gebruik gaan maken van de opt-in.

Mark Hullegie, Droneconsultancy

Wil je advies op gebied van State Operations of een exploitatievergunning, STS, PDRA of LUC? Of wil je een omzetting van je handboek naar EU format? Plan een verkennende afspraak via de website of download het informatiepakket via de homepage.