Declaratie standaard scenario STS-01 of STS-02 nog altijd een administratieve uitdaging

Regelmatig krijgt Droneconsultancy vragen van dronepiloten en aspirant operators over de declaratie van STS-01 en STS-02. In deze blog willen we wat meer informatie geven over de stand van zaken.

Sinds 1 januari van dit jaar mag je bij de ILT een zogenoemd verklaring standaardscenario indienen bij de ILT voor vliegen met een standaardscenario STS-01 of STS-02. Simpeler gezegd, in plaats van een dure vergunning aanvragen met een lange behandeltermijn kun je met een eenvoudige verklaring vliegen met een drone zonder sommige beperkingen van de open categorie.

Dit klinkt natuurlijk heel interessant maar het werkt in de praktijk nog wat moeizaam. In deze blog leggen we uit hoe dit werkt zodat jij weet wat de mogelijkheden en beperkingen zijn van een declaratie standaard verklaring indienen bij de ILT.

Open en specific categorie

Om te beginnen een korte introductie over de term standaardscenario. In Nederland mag je vliegen binnen de open categorie maar daar gelden redelijk strikte beperkingen waar je mag vliegen en met wat voor soort drone.

Voor professionele vliegers is er de specific categorie ontwikkeld, hiermee kun je zonder de beperkingen van de open categorie vliegen. Omdat dit echter zorgt voor hogere veiligheidsrisico’s is een uitgebreide vergunningsaanvraag vereist met bijbehorende documenten. De aanvraag hiervan kan maanden duren en kost duizenden euro’s.

Wat is een standaardscenario?

Omdat dit laagdrempelig te maken heeft EASA, de Europese luchtvaartautoriteit twee standaardscenario’s ontwikkeld. Dit zijn scenario’s waarin je meer mag dan in de open categorie maar toch aan bepaalde standaardregels gebonden bent. Het idee hierachter is dat het makkelijk en goedkoper is om een aanvraag te doen en de vluchtrisico’s te beheersen.

Er zijn twee soorten standaard scenario’s waarbij STS-01 zich richt op VLOS vluchten en STS-02 op BVLOS vluchten, bij beide scenario’s is een gecontroleerd grondoppervlakte een vereiste. Hoewel een vergunning aanvragen op basis van een standaardscenario goedkoper en makkelijker is bleek het toch een administratief gedoe.

Zelfdeclaratie

Om het laagdrempeliger te maken is daarom vanaf 1 januari 2025 zelfdeclaratie mogelijk. Niet langer hoef je te wachten tot ILT je een vergunning verstrekt maar je kunt als het ware melding maken bij de ILT van je voornemen om vluchten te gaan uitvoeren binnen de standaard scenario regels.

Op de website van de ILT staat duidelijk aangegeven hoe je dit doet en het is op zich een eenvoudige proces maar er zijn wel een paar belangrijke aandachtspunten die we hieronder bespreken.

https://www.ilent.nl/onderwerpen/drones/categorie-specifiek/verklaring-standaardscenario-sts

Beperkingen vluchten

Zoals ook te lezen valt op bovenstaande pagina van ILT gelden voor een standaardscenario een aantal beperkingen. Zo heeft de UAS maximale afmetingen en zijn er beperkingen aan waar je mag vliegen. De lijst van voorwaarden lees je op de website van de ILT via bovenstaande link. Belangrijk is hierbij dat je daarnaast moet voldoen aan de eisen van appendix 1 2019/947 ‘standard scenarios supporting a declaration’

Beperkingen drones

Het aantal te gebruiken drones is beperkt. Zo mogen vluchten in de STS-01 categorie enkel worden uitgevoerd met een C5 label drone en vluchten in de STS-02 categorie enkel met een C6 label drone. Dit beperkt de keuzemogelijkheden van de drone aanzienlijk ten opzichte van zowel de open categorie als een operational authorisation (vergunning) in de specific categorie aanvragen.

Handboek vereist

Naast de beperkingen is het ook belangrijk om te letten op andere verplichtingen. Door zelfdeclaratie is het makkelijk en laagdrempeliger om te vliegen zonder bepaalde beperkingen maar ook makkelijk om daardoor makkelijk om te gaan met andere verplichte stappen.

Zo blijft bijvoorbeeld bij zelfdeclaratie het verplicht om een operationeel handboek te hebben waarin uitgebreid de organisatiestructuur en vluchtprocedures worden omschreven. Zo’n handboek moet voldoen aan eisen uit de Verordening EU2019/947 uit Appendix 1 (STS-01) en 2 (STS-02). De link naar deze informatie staat hier:

https://www.easa.europa.eu/en/document-library/easy-access-rules/easy-access-rules-unmanned-aircraft-systems-regulations-eu

Vliegen zonder zo’n handboek kan je echter blootstellen aan allerlei aansprakelijkheidsrisico’s waardoor je dus voor je gevoel veilig en legaal vliegt met zelfdeclaratie maar in de praktijk illegaal bezig bent. Een goed handboek is dus noodzakelijk maar dit kost ook weer geld en/of tijd om te maken waardoor zelfdeclaratie minder aantrekkelijk wordt ten opzichte van een vergunning aanvragen.

Administratieve bureaucratie

De belangrijkste beperking van zelfdeclaratie is echter een administratieve beperking. Plekken waar je in de open categorie niet mag vliegen en in een standaard scenario wel worden vaak beheerder door bepaalde instanties. Denk aan de beheerder van een havenbedrijf of het leger wat militaire vliegzones (CTR’s) controleert.

Deze instanties zijn erop ingesteld dat toestemming wordt aangevraagd door vergunde operators, operators die dus in het bezit zijn van een vergunning (operational authorisation) en vergunningnummer en ook vermeld staan in het register van UAS operators op de website van de ILT.

https://www.ilent.nl/onderwerpen/drones/categorie-specifiek/overzicht-uas-operators#/

Bij zelfdeclaratie krijg je echter geen vergunningsnummer en word je ook niet vermeld bij de ILT. Het blijkt dat dit in de praktijk problemen kan geven omdat de administratieve systemen van bepaalde beheerders hier niet op zijn ingericht.

Hoewel je dus dan formeel mag vliegen in een bepaald gebied krijg je hiervoor geen toestemming. Dit kan problemen opleveren met autoriteiten of met bijvoorbeeld de verzekeraar van je drone mocht er een incident zijn tijdens de vluchtoperatie. Bovendien kunnen soms noodzakelijke mitigerende stappen zoals communicatie met luchtverkeersleiding niet worden ondernomen als de luchtverkeersleiding jou niet erkent of registreert.

Dit probleem is bekend bij de ILT en de betreffende partijen maar vooralsnog lijkt het oplossen hiervan weinig prioriteit te hebben. Mocht dit veranderen dan zal dit uiteraard worden vermeld in deze blog.

Zelfdeclaratie, op dit moment geen aanrader

Zoals je leest is het traject van zelfdeclaratie in de praktijk lastiger dan op papier. Het streven van de EASA en de ILT om professioneel drone gebruik laagdrempeliger te maken is een goede stap maar de uitwerking is helaas niet heel werkbaar.

Voor sommige operators zou de zelfdeclaratie interessant kunnen zijn, met name als je een interessante opdracht krijgt waar tijdsdruk achter zit. Je zou dan relatief snel zelfdeclaratie kunnen indienen en eventueel een geschikte drone kunnen huren, hoewel de noodzaak van een handboek een nadeel blijft en je geluk moet hebben dat zelfdeclaratie wordt erkend in het gebied waar je gaat vliegen.

Voor de meeste operators zal zelfdeclaratie op dit moment echter te veel beperkingen kennen. Het is makkelijk om een opdracht aan te passen en in de open categorie te vliegen of de extra investering te doen om een vergunning aan te vragen. Ja, dit duurt een stuk langer en is een stuk duurder maar het is ook een investering in je onderneming en de mogelijkheid om nieuwe opdrachten aan te nemen van professionele klanten.

Voor wie toch niet uitkomt met de open categorie en de specific categorie te duur vindt is het afwachten of de ILT en de EASA de mogelijkheden van zelfdeclaratie gaan verbeteren.

Meer weten over drone regelgeving? Lees dan ook onze andere blogs of schrijf je in voor een online cursus. Kijk even in de agenda!